tmj1001

Pada masa kini banyak dokumen transaksi perniagaan telah disediakan terlebih dahulu, dimana didalamnya telah dinyatakan terma-terma dan syarat-syarat yang pihak-pihak yang terlibat dalam transaksi tersebut perlu patuhi. Dokumen berkenaan akan digunakan acap kali dalam transaksi-transaksi yang serupa dimasa hadapan. Dokumen berkenaan dikenali sebagai format seragam, dan jika format seragam berkenaan digunakan dalam kontrak pembinaan maka ia dipanggil “format seragam kontrak pembinaan”. Dalam bidang projek pembinaan juga format seragam banyak digunakan. Kertas ini akan khusus membincangkan format seragam kontrak pembinaan.

PEMAKAIAN FORMAT SERAGAM KONTRAK

Pada amnya apabila seseorang bersetuju melakukan apa-apa perbuatan, tetapi di pihak yang satu lagi telah pula mengemukakan syarat-syarat kontrak yang telah dibuat seragam dari segi formatnya, maka pihak yang pertama tadi mahu tidak mahu perlu menerima kesemua syarat-syarat seragam itu, yang dinyatakan di dalam Borang Seragam tersebut.

Persoalannya,

               Bagaimana hendak membuat cadangan balas?

               Bagaimana hendak merunding syarat-syarat agar cukup memuaskan hati semua pihak yang terlibat?

Tanggapan:

               Apabila sesuatu pihak telah terima syarat-syarat di dalam Borang Seragam maka pihak itu telah menepikan syarat-syarat (cadangan) lanjut dari pihaknya.

Telah dihujjahkan bahawa kaedah di atas telah meghilangkan atau mentiadakan “kebebasan berkontrak ” yang sejati1. Hal ini juga dikatakan oleh ahli-ahli ekonomi melanggari konsep laissez faire. Lagipun apabila seseorang telah menandatangani dokumen yang mengandungi terma-terma kontrak maka biasanya ia mengikat pihak-pihak, walaupun dia tidak membacanya, atau dia tidak begitu maklum kesan jelas dari segi undang-undang mengenainya2.

           

Didalam industri pembinan di Malaysia, terdapat beberapa format seragam yang digunakan. Diantara yang popular dan semakin mendapat perhatian adalah seperti berikut:

gBorang PAM 1998, bagi digunakan dalam pembinaan bangunan (yang     melibatkan klien projek adalah sektor swasta);

             gBorang JKR 203, bagi digunakan dalam projek pembinaan (yang melibatkan  sektor awam, yakni kerajaan atau agensi kerajaan, sebagai klien projek), dan borang perjanjian seragam lantikan subkontraktor yang dinamakan; dan

             gBorang CIDB 2000, yang boleh digunakan oleh kerajaan atau sektor swasta dalam  projek pembinaan.

Selain daripada itu terdapat juga perjanjian format seragam yang lain yang berkait dengan industri pembinaan, iaitu Perjanjian Jualbeli (Tanah Berserta Rumah atau Bangunan Pecah Bahagian) dibawah Peraturan-peraturan Pemaju Perumahan (Kawalan dan Pelesenan) 1989 dan perjanjian-perjanjian lantikan ahli-ahli profesional projek pembinaan (iaitu arkitek, jurutera dan juruukur bahan).

KEBAIKAN ATAU KELEBIHAN PENGGUNAAN FORMAT SERAGAM KONTRAK

Walau apa sekalipun, penggunaan Format Seragam mempunyai kebaikan-kebaikannya yang tersendiri, di antaranya:

1.      Mudah Mentafsir

         Ini kerana biasanya format seragam telah pun memasukkan “fasal pentafsiran”, dan telah diberikan dengan nyata.  Perkataan-perkataan yang digunakan biasanya tepat. Contohnya jika kita rujuk Fasal 1 Syarat-syarat Kontrak bagi Borang JKR 202, Artikel 7 bagi Artikel-artikel Perjanjian bagi Borang PAM 1998, dan Fasal 1 Syarat-syarat Kontrak bagi Borang CIDB 2000, kita akan perolehi definisi (pentafsiran) bagi banyak perkataan dan ungkapan yang digunakan di dalam perjanjian. Dengan itu pentafsiran berkenaan boleh digunakan apabila timbul sesuatu persoalan berkaitan perjanjian.